Saturday, March 8, 2014

Хүүхэддээ өгч болох Монгол нэрс


Монголчууд хүүхэддээ Төвд нэрнүүд их өгдөг болчихсон санагдаад байгаа уг нь жинхэнэ Монгол нэрээ өгвөл хэрэгтэй л байх. Тэгээд санаа авах үүднээс “Монголын нууц товчоо”-н дээрх эр, эм, хаан, хатан зарц боолгүй бүх нэрнүүд жагсаахыг оролдлоо. Магадгүй миний анзаараагүй орхигдуулсан нэр байвал хэлж тус болоорой.

Эмэгтэй нэрс

I Бүлэг

1.Гуамарал
2.Монголжин-Гуа /Боржигидай мэргэний гэргий/
3.Борогчин-Гуа /Торголжин баяны гэргий/
4.Алунгуа /Добу мэргэний гэргий/
5.Баргужин-Гуа /Алунгуагийн эх/
6.Намулун /Хачи-Хүлүгийн гэргий/
7.Өэлүн-Үжин /Есүхэйн гэргий/
8.Сочигэл /Есүхэйн гэргий/
9.Тэмүлэн /Есүхэйн охин/
10.Цотан /Дэй-Сэцэний гэргий/
11.Бөртэ /Тэмүжингийн гэргий/

II Бүлэг

12.Орбай /Амбагай хааны гэргий/
13.Сохатай /Амбагай хааны гэргий/
14.Хадаан /Сорхоншарын охин/
15.Хуагчин /Өэлүн-Үжиний зарц эмгэн/

IV Бүлэг

16.Эбэхэй /Сача-Бэхийн гэргий/
17.Хорижин /Сача-Бэхийн гэргий/
18.Хуурчин /Сача-Бэхийн гэргий/

V Бүлэг

19.Есүгэн /Чингис хааны гэргий, татар иргэн/
20.Есүй /Чингис хааны гэргий, татар иргэн/
21.Хутугтай /Тогтоагийн охин/
22.Чаалун /Тогтоагийн охин/
23.Чаурбэх /Тоорил ханы охин/
24.Хожинбэх /Чингисийн хатан/
25.Алахчит /Ихчирэнгийн гэргий/

VI Бүлэг

26.Ужаур-Үжин /Тогтаогийн охин/

VII Бүлэг

27.Ибага /Жаха-Хамбугийн охин/
28.Сорхагтан /Жаха-Хамбугийн охин/
29.Гүрбэсү /Таян хааны эх/
30.Хулан /Дайр-Үсүний охин/

VIII Бүлэг

31.Тухай /Худугийн гэргий/
32.Дөргэнэ /Худугийн гэргий/

IX Бүлэг
X Бүлэг

33.Алалтун /Идүүдийн охин/
34.Чэчэйхэн /Чингисийн охин/
35.Олуйхан /Зүчийн охин/
36.Алагабэх /Чингисийн охин/

Эрэгтэй нэрс

I Бүлэг

1.Бөртэчино
2Батцагаан /Бөртэчино Гуамаралын хүү/
3.Тамача /Батцагаанны хүү/
4.Хоричар /Тамачагийн хүү/
5.Уужимбуурал /Хоричар мэргэний хүү/
6.Саль-Хачау /Уужимбууралын хүү/
7.Ихнүдэн /Саль-Хачаугийн хүү/
8.Шинэсочи /Ихнүдэний хүү/
9.Харчу /Шинэсочийн хүү/
10.Боржигидай /Харчугийн хүү/
11.Торголжин /Боржигидай мэргэний хүү/
12Боролдайсуялби /Торголжин баяны зарц/
13.Добу /Торголжин баяны хүү/
14.Дува /Торголжин баяны хүү/
15.Хорилардай /Алунгуагийн эцэг/
16.Шинч /Бурхан халдуны эзэн бурхан босгосон Урианхай хүн/
17.Бүгүнүтэй /Добу мэрэгний хүү/
18.Бэлгүнүтэй /Добу мэрэгний хүү/
19.Буха /Алунгуагийн хүү/
20.Бухату /Алунгуагийн хүү/
21.Бодончар /Алунгуагийн хүү/
22.Хабич /Бодончарын хүү/
23.Жажирадай /Бодончарын хүү/
24.Жаурьдай /Бодончарын хүү/
25.Тугудай /Жажирадайн хүү/
26.Бурьбулчиру /Тугудайн хүү/
27.Хар-Хадаан /Бурьбулчирун хүү/
28.Жамуха /Хар-Хадааны хүү/
29.Баарьдай /Бодончарын хүү/
30.Зүтгэлбөх /Баарьдайн хүү/
31.Мэнэн /Хабич баатрын хүү/
32.Хачи-Хүлүг /Мэнэн тудуны хүү/
33.Хачин /Мэнэн тудуны хүү/
34.Хачиу /Мэнэн тудуны хүү/
35.Хачула /Мэнэн тудуны хүү/
36.Харалдай /Мэнэн тудуны хүү/
37.Хачиун /Мэнэн тудуны хүү/
38.Начинбаатар /Мэнэн тудуны хүү/
39.Хайду /Хачи-Хүлүгийн хүү/
40.Ноёгидай /Хачины хүү/
41.Баруладай /Хачиугийн хүү/
42.Барула /Хачулагийн хүү/
43.Адархидай /Хачиуны хүү/
44.Уруудай /Начинбаатарын хүү/
45.Мангудай /Начинбаатарын хүү/
46.Шижуудай /Начинбаатарын хүү/
47.Доголдай /Начинбаатарын хүү/
48.Байшинхор /Хайдугийн хүү/
49.Чирхай /Хайдугийн хүү/
50.Чаужин /Хайдугийн хүү/
51.Тунбинай /Байшинхорын хүү/
52.Сэнгүн /Чирхайгийн хүү/
53.Бэсүдэй /Чирхайгийн хүү/
54.Оронар /Чаужингийн хүү/
55.Хонхотан /Чаужингийн хүү/
56.Арулад /Чаужингийн хүү/
57.Сөнид /Чаужингийн хүү/
58.Хабтурхас /Чаужингийн хүү/
59.Хэнигис /Чаужингийн хүү/
60.Хабул /Тунбинай сэцэний хүү/
61.Сэмсэчүлэ /Тунбинай сэцэний хүү/
62.Бүлтэчү / Сэмсэчүлийн хүү/
63.Охинбархаг /Хабулын хүү/
64.Бартанбаатар /Хабулын хүү/
65.Хутугту /Хабулын хүү/
66.Хутула /Хабулын хүү/
67.Хулан /Хабулын хүү/
68.Хадаан /Хабулын хүү/
69.Торойн отчигон /Хабулын хүү/
70.Хутугту /Охинбархагийн хүү/
71.Сэчэ-Бэхи /Хутугту Жүрхигийн хүү/
72.Тайчу /Хутугту Жүрхигийн хүү/
73.Мэнгитү /Бартанбаатарын хүү/
74.Нэгүүн /Бартанбаатарын хүү/
75.Есүхэй /Бартанбаатарын хүү/
76.Даридай /Бартанбаатарын хүү/
77.Бүри-Бөхө /Хутугтугийн хүү/
78.Зочи /Хутулагийн хүү/
79.Хирмау /Хутулагийн хүү/
80.Алтан /Хутулагийн хүү/
81.Их-Чэрэн /Хулан баатарын хүү/
82.Бадай /Их Чэрэнгийн зарц/
83.Кишлиг /Их Чэрэнгийн зарц/
84.Амбагай /Сэнгүний хүү/
85.Балхачи /Бэсүд овогийн элч/
86.Чилэдү /Өэлүн-Үжингийн нөхөр болох гэж байсан Мэргэдийн их элч/
87.Чилэгэрбөх /Чилэдүгийн дүү/
88.Хотонбараг /Татар иргэн/
89.Жалибуха /Татар иргэн/
90.Тэмүжин-Үгэ /Татар иргэн/
91.Хорибуха /Татар иргэн/
92.Тэмүжин /Есүхэйн хүү/
93.Хасар /Есүхэйн хүү/
94.Хачиун /Есүхэйн хүү/
95.Тэмүгэ /Есүхэйн хүү/
96.Бэгтэр /Есүхэйн хүү/
97.Бэлгүтэй /Есүхэйн хүү/
98.Дэй-Сэцэн /Хонгирад иргэн/
99.Чирха /Хонхотаны иргэн/
100.Мэнлиг /Чирха өвгөний хүү/

II Бүлэг

101.Таргудай /Тайчууд иргэн/
102.Хирилтуг /Тайчууд иргэн/
103.Тодойн-Гэрти /Тайчууд иргэн/
104.Сорхоншар /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/
105.Чинбай /Сорхоншарын хүү/
106.Чулуун /Сорхоншарын хүү/
107.Боорчи /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/
108.Наху /Боорчийн эцэг/
109.Тоорил буюу Ван хан /Есүхэйн анд/
110.Жарчиудай /Урианхай өвгөн/
111.Зэлмэ /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/
112.Тогтоа /Чилэдүгийн ах Мэргидийн цэрэг/
113.Дайр-Үсүн /Мэргидийн цэрэг/
114.Хаатай Дармала /Мэргидийн цэрэг/

III Бүлэг

115.Жахахамбу /Тоорилын анд/
116.Хүчү /Өэлүн эхэд бэлэг болгосон Мэргид хүү, Чингис хааны 1000ны ноён/
117.Хөхөчү /Өэлүн эхэд бэлэг болгосон Тайчууд хүү, Чингис хааны 1000ны ноён/
118.Хачиун /Жалайр иргэн/
119.Хархай /Жалайр иргэн, Хасарын туслах /
120.Харалдай /Жалайр иргэн, Чингис хааны агтчин/
121.Үнгүр /Мөнхөт хианы хүү, /Чингис хааны 1000ны ноён/
122.Хадаан /Дархад иргэн/
123.Далдурхан /Дархад иргэн/
124.Хубилай /Барулас иргэн, Хасарын туслах/
125.Худус /Барулас иргэн/
126.Жатай, /Мангуд иргэн/
127.Доголху /Мангуд иргэн, Чингис хааны чэрби түшмэл/
128.Үгэлэн /Боорчийн лүү/
129.Чаурхан /Зэлмийн дүү, Чингис хааны эдээлэгч/
130.Сүбээдэй /Зэлмийн дүү/
131.Дэгэй /Бэсүд иргэн, /Чингис хааны 1000ны ноён/
132.Хүчүгүр /Бэсүд иргэн/
133.Чилэгүтэн-Тахи /Сүлдүс иргэн/
134.Тайчиудай /Сүлдүс иргэн/
135.Сэцэ-Домог /Жалайр иргэн/
136.Архай Хасар /Жалайр иргэн, Чингис хааны эдээлэгч/
137.Сүйхэтү /Хонхотан иргэн/
138.Жэгэй /Сүхэгэн иргэн/
139.Сүхэхэй-Жаун /Жэгэйн хүү/
140.Нэүдэйн Цагаан
141.Хангиадай /Олхунод иргэн/
142.Сэчиүр /Горлос иргэн/
143.Мөчи /Дүрвэд иргэн/
144.Буту /Ихирэс иргэн/
145.Жунсо /Ноёхон иргэн/
146.Зургаан /Оронар иргэн/
147.Сохо-Сэцэн /Барулас иргэн/
148.Харачар /Сохо-Сэцэнгийн хүү/
149.Хорчи-Усун /Баарин иргэн/
150.Хөхөчөс /Баарин иргэн/
151.Мэнэн /Баарин иргэн/
152.Хорчи /Бодончарын барьж авсан эмээс гарсан хүү, Чингис хааны 1000ны ноён/
153.Хунан /Чингис хааны 1000ны ноён/
154.Даридай
155.Мулхалху /Жадаран иргэн, Чингис хааны адуучин/
156.Сорхату /Охинбархагын хүү/
157.Сача-Бэхи /Сорхатугийн хүү/
158.Тайчу /Сорхатугийн хүү/
159.Хучар /Нэгүүн тайжийн хүү/
160.Алтан /Хутула хааны хүү/
161.Өнгүр /Чингис хааны тогооч/
162.Дэгэй /Чингис хааны хоньчин/
163.Гүчүгүр /Чингис хааны тэрэгчин/
164.Додай /Гэргий хүүхэд зарц нарыг захирагч/
165.Чилгутай /Хасарын туслах/
166.Хуту /Чингис хааны адуучин/
167.Моричи /Чингис хааны адуучин/
168.Тахар, Тахай /Чингис хааны мэдээлэгч/
169.Сүхэхэй /Чингис хааны мэдээлэгч/

IV Бүлэг

170.Тайчар /Жамухын дүү/
171.Мүлхэ-тотаг /Ихирэс иргэн/
172.Боролдай /Ихирэс иргэн/
173.Жүрчидэй /Урууд иргэн/
174.Хуйлдар /Мангуд иргэн/
175.Жихүр /Чингис хааны тогооч/
176.Бүрибөх /Жүрхин иргэн/
177.Мэгүжин /Татар иргэн/
178.Шихихутуг /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг, Өэлүн эхэд бэлэг болгосон Татар хүү/
179.Тэлэгэтү /Жалайр иргэн/
180.Гүнгуа /Тэлэгэтү баяны хүү/
181.Чулуунхайч /Тэлэгэтү баяны хүү/
182.Зэвгээ /Тэлэгэтү баяны хүү/
183.Мухулай буюу Мухули /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг, Гүнгуан хүү/
184.Буха /Гүнгуан хүү/
185.Түнгэ /Чулуунхайчийн хүү/
186.Хаши /Чулуунхайчийн хүү/
187.Борохул /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг, Өэлүн эхэд бэлэг болгосон Жүрхин хүү/
188.Багу-Чорхи /Хатиган иргэн/
189.Чирхитэй /Салжиуд иргэн/
190.Алчи /Татар иргэн/
191.Жали /Татар иргэн/
192.Түгэ-Маха /Ихирэс иргэн/
193.Тэрхэг /Хонгирад иргэн/
194.Алхуй /Хонгирад иргэн/
195.Чоёг Цагаан /Горлос иргэн/
196.Гүчүд /Найман иргэн/
197.Буйраг /Найман иргэн/
198.Ходун /Тайчууд иргэн/
199.Аучу /Тайчууд иргэн/
200.Хоридай /Горлос иргэн, Чингис хаанд мэдээлэгч/
201.Жаха-Хамбу /Ванханы дүү/
202.Билгэ
203Хутуг /Ойрд иргэн/
204. Зургаадай буюу Зэв /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/

V Бүлэг

205.Худуудар /Тайчууд иргэн/
206.Чуу мэргэн /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/
207.Хархирүгэ /Чингис хааны 9 өрлөгийн нэг/
208.Чихарай
209.Жалман
210.Ширээт /Нүцгэн баарин иргэн/
211.Алаг-Наяа /Ширээт өвгөний хүү/
212.Хурчахус /Тоорил хааны хүү/
213.Гүр-Хан
214.Эрххар /Тоорил хааны дүү/
215.Инанча /Найманы хаан/
216.Дахай /Баатар/
217.Сүхэхэй-Жэүн /Баатар/
218.Хурчахус /Хаан/
219.Ажай /Татарын хаан/
220.Элхудур /Тайж/
221.Хулбари /Тайж/
222.Арин /Тайж/
223.Ихчирэн /Татаар иргэн/
224.Төгсбэх /Тогтоагийн хүү/
225.Хуту /Тогтоагийн хүү/
226.Чулуун /Тогтоагийн хүү/
227.Буйраг /Найманы хаан/
228.Еди-Тоблуг /Найманы ноён/
229.Хүгсэү /Найманы баатар/
230.Хүрэн /Убчигдайн баатар/
231.Сэнгүм /Ванханы хүү/
232.Тусах /Сэнгүмийн хүү/
233.Таян /Найманы хан/
234.Бухатай
235.Хиратай
236.Хишилиг /Чингисийн адуучин/
237.Нарийн-гэгээн /Ихчирэнгийн хүү/

VI Бүлэг

238.Хархалзан
239.Чихитай /Агтач/
240.Ядир /Агтач/
241.Хадиги
242.Ачиг-Чирүн /Баатар/
243.Хоришилэмүн /Тайж/
244.Ачиг-Ширүн
245.Жорчидай /Чингис хааны 1000ны ноён, Чингис хааны Уруудын авга/
246.Хуйлдар /Мангуд Сэцэн, Чингис хааны 1000ны ноён/
247.Өгөдэй /Чингис хааны хүү/
248.Жэүн /Чингис хааны элч/
249.Тай-Төмөр /Тоорил хааны дүү/
250.Буха-Төмөр /Тоорил хааны дүү/
251.Гүр-Хан /Тоорил хааны дүү/
252.Хунан /Тайчууд баатар/
253.Бахажи /Тайчууд баатар/
254.Баргужин
255.Буйраг /Гүчүгүдийн хаан/
256.Хубарихури /Чингис хааны элч/
257.Итүргэн /Чингис хааны элч/
258.Огда /Боол/
259.Сүбэхэй /Огданы хүү/
260.Хөхөчү-Хирсаан /Сүбэхэйн хүү/
261.Ехэй-Хонтагар /Хөхөчү-Хирсааны хүү/
262.Хасан /Сартаул иргэн/
263.Егү /Хасарын хүү/
264.Есүнхэй /Хасарын хүү/
265.Туху /Хасарын хүү/
266.Халиудар /Жауридайн иргэн/
267.Чахурхан /Урианхай иргэн/
268.Хадаг /Жүрхин иргэн/

VII Бүлэг

269.Толуй /Чингис хааны хүү/
270.Зүчи /Чингис хааны хүү/
271.Хорисубэчи /Таян ханы дараах их ноён/
272.Хүгсэү /Найманы баатар/
273.Торбиташ /Таян хааны элч/
274.Алахуш-дигитхури /Онгуд иргэн/
275.Ю-Хунан /Онгуд элч/
276.Отчигин /Ноён/
277.Додай /Чингис хааны чэрби түшмэл/
278.Өэлэн /Чингис хааны чэрби түшмэл/
279.Толун /Чингис хааны чэрби түшмэл/
280.Бучаран /Чингис хааны чэрби түшмэл/
281.Сүйхэтү /Чингис хааны чэрби түшмэл, Чингис хааны 1000ны ноён/
282.Худус-Халчинтай
283.Хорчин /Чингис хааны хэвтүүлийн захирагч/
284.Ханхархан /Найманы харуул/
285.Хүчүлүг /Таян ханы хүү/
286.Тататунга /Чингис хааны дээд шүүгч/
287.Дайр-Үсүн /Увас мэргидын тэргүүлэгч/
288.Наяа /Бааридайн ноён/

VIII Бүлэг

289.Гал /Тогтоагийн хүү/
290.Хорчи /Чингис хааны 1000ны ноён/
291.Илугай /Чингис хааны 1000ны ноён/
292.Түгэ /Чингис хааны 1000ны ноён/
293.Толун /Чингис хааны 1000ны ноён/
294.Чүлгэдэй /Чингис хааны 1000ны ноён/
295.Хоргасун /Чингис хааны 1000ны ноён/
296.Усун /Чингис хааны 1000ны ноён/
297.Шилүгэн /Чингис хааны 1000ны ноён/
298.Жидай /Чингис хааны 1000ны ноён/
299.Цагаангуа /Чингис хааны 1000ны ноён/
300.Алаг /Чингис хааны 1000ны ноён/
301.Булуган /Чингис хааны 1000ны ноён/
302.Харачар /Чингис хааны 1000ны ноён/
303.Хөхөчос /Чингис хааны 1000ны ноён/
304.Хүчхүр /Чингис хааны 1000ны ноён/
305.Бала /Чингис хааны 1000ны ноён/
306.Оронартай /Чингис хааны 1000ны ноён/
307.Дайр /Чингис хааны 1000ны ноён/
308.Мүгэ /Чингис хааны 1000ны ноён/
309.Бужир /Чингис хааны 1000ны ноён/
310.Мүнтүүр /Чингис хааны 1000ны ноён/
311.Долоодой /Чингис хааны 1000ны ноён/
312.Бөгэн /Чингис хааны 1000ны ноён/
313.Худус /Чингис хааны 1000ны ноён/
314.Марал /Чингис хааны 1000ны ноён/
315.Жибгэ /Чингис хааны 1000ны ноён/
316.Юрүхан /Чингис хааны 1000ны ноён/
317.Хөхө /Чингис хааны 1000ны ноён/
318.Удутай /Чингис хааны 1000ны ноён/
319.Бала-Чэрби /Чингис хааны 1000ны ноён/
320.Хэтэ /Чингис хааны 1000ны ноён/
321.Мөнх /Чингис хааны 1000ны ноён/
322.Халжа /Чингис хааны 1000ны ноён/
323.Хурчахус /Чингис хааны 1000ны ноён/
324.Хонгиран /Чингис хааны 1000ны ноён/
325.Тогоонтөмөр /Чингис хааны 1000ны ноён/
326.Мэгэтү /Чингис хааны 1000ны ноён/
327.Мороха /Чингис хааны 1000ны ноён/
328.Дорибөхө /Чингис хааны 1000ны ноён/
329.Идухадай /Чингис хааны 1000ны ноён/
330.Ширахул /Чингис хааны 1000ны ноён/
331.Даун /Чингис хааны 1000ны ноён/
332.Дамача /Чингис хааны 1000ны ноён/
333.Хауран /Чингис хааны 1000ны ноён/
334.Тодсаха /Чингис хааны 1000ны ноён/
335Тунхуйдай /Чингис хааны 1000ны ноён/
336.Тобуха /Чингис хааны 1000ны ноён/
337.Ажинай /Чингис хааны 1000ны ноён/
338.Түйдхэр /Чингис хааны 1000ны ноён/
339.Сачуур /Чингис хааны 1000ны ноён/
340.Жидэр /Чингис хааны 1000ны ноён/
341.Олар /Чингис хааны 1000ны ноён/
342.Хингиадай /Чингис хааны 1000ны ноён/
343.Ашиг/Чингис хааны 1000ны ноён/
344.Хадай /Чингис хааны 1000ны ноён/
345.Чигу /Чингис хааны 1000ны ноён/
346.Буту /Чингис хааны 2000ны ноён/

IX Бүлэг

347.Гэнигэдэй
348.Наринтоорил /Цагаангуагийн хүү/
349.Гүчүгүр /Чингис хааны дархан, Чингис хааны 1000ны ноён/
350.Мулхалху /Чингис хааны 1000ны ноён/
351.Их-Нэүрин /Чингис хааны хэвтүүлийг захирагч ноён/
352.Есөнтэй /Зэлмийн хүү/
353.Бүхэдэй /Түгэгийн хүү/
354.Хорхудаг /Чингис хааны Хорчинг захирагч/
355.Лаблах /Чингис хааны Хорчинг захирагч/

X Бүлэг

356.Арслан /Харлагийн хан/
357.Идүүд /Уйгурын хан/
358.Адхираг /Уйгур элч/
359.Дарбай /Уйгур элч/
360.Эди /Хэргисийн ноён/
361.Инал /Хэргисийн ноён/
362.Алдиэр /Хэргисийн ноён/
363.Өлэбэг /Хэргисийн ноён/
364.Иналч /Хутугагийн хүү/
365.Төрэлч /Хутугагийн хүү/
366.Онгууд
367.Дөрбэй
368.Цагаадай /Чингис хааны хүү/
369.Алчидай /Чингис хааны хүү/
370.Хөхөчү буюу Тэв тэнгэр бөө
371.Жибэгэ /Жалайрын иргэн/

XI Бүлэг

372.Хашин /Тангуд хан/
373.Илаху /Тангуд бурхан/
374.Жубхан /Чингис хааны элс/
375.Ухуна /Чингис хааны элч/
376.Аша-хамбу /Сартаул хан/
377.Тогочар /Чингис хааны баатар/
378.Мэлиг /Султан хан/
379.Жалалдин /Султан/
380.Хонхай /Хорчин/
381.Хонтахар /Хорчин/
382.Чормаган /Хорчин/
383.Дөрбуй /Дөрвэд баатар/
384.Ялавач /Сартаул иргэн/
385.Масхуд /Ялавачийн хүү/

XII Бүлэг

386.Гилүгэтэй
387.Бат /Чингис хааны ач/
388.Оготор /Чингис хааны хүү/
389.Мөнх /Чингис хааны ач/
390.Бүри /Чингис хааны хүү/
391.Гүюг /Чингис хааны ач/
392.Олдхар
393.Аргасун
394.Мангай /Өгэдэйн хүү/
395.Хонхордой /Өгөдэй хааны хэвтүүлийн захирагч/
396.Бужиг
397.Ширхан /Өгөдэй хааны хэвтүүлийн захирагч/
398.Элжгэдэй
399.Амал /Өгөдэй хааны захирагч/
400.Чанар /Өгөдэй хааны захирагч/
401.Ялбаг /Өгөдэй хааны захирагч/
402.Хараудар /Өгөдэй хааны захирагч/
403.Тэмүдэр /Өгөдэй хааны захирагч/
404Жэхү /Өгөдэй хааны захирагч/
405.Чанай /Өгөдэй хааны захирагч/
406.Уйгуртай /Өгөдэй хааны захирагч/
407.Арачиан /Өгөдэй хааны захирагч/
408.Тогучар /Өгөдэй хааны захирагч/

X.Тамир

Wednesday, March 5, 2014

ИНЭЭХ НЬ ИХ ЭНГИЙН БУДДИЗМ ЮМ.

Инээх 10 зөвлөгөө

1.Аливааг харьцуулахаа боль
Буддизмд аливаа юмс үзэгдлийг байгаагаар нь хүлээж авахыг зөвлөдөг. Энэ нь тэрнээсээ муу юм байна, эсвэл тэрнээсээ хамаагүй дээр юм байна гэж харьцуулахгүйгээр шууд л байгаа юмыг байгаагаар нь хүлээж авбал сайнсан гэж сургадаг.

Бид аливааг хооронд нь харьцуулж эхэлснээр өнгөрснийг санагалзах, ирээдүйд санаашрах, нэгнээс нөгөөг илүү дутуугаар үнэлэх, цаашлаад мууг сайнаар солих шуналд автах зэргээр хэрэгтэй хэрэггүй юмс бодож, оюун нервээ барж байдаг.
Товчхондоо байгаа юмыг байгаагаар нь үнэлэлт дүгнэлт, харьцуулалт хийлгүйгээр хүлээж авч сурцгаая.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

2.Уралдаж тэмцэлдэхээ боль
Хэн нэгэнтэй уралдаж өрсөлдөх, хэн нэгнээс илүү гарахаар зорих нь зовлон хураахын нэмэр гэж Буддизмд үздэг.
Хэрэлдэж маргах нь ч мөн л нэгэн төрлийн өөрийн мэдлэгээр бусдаас илүү гарах, бусдад зааж сургах гэсэн өрсөлдөөн учраас түүнээс хол байхыг зөвлөдөг.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

3.Шүүж дүгнэхээ боль
Аливааг шүүж дүгнэх нь юмс үзэгдлийг байгаагаар нь хүлээж авахад саад учруулдаг. Сайн, муу, сайхан муухай гэсэн дүгнэлтрүү чирээд нөгөөх л шунал хүсэл, зовлонг нэмэгдүүлж байдаг. Тиймээс шүүж дүгнэхээ больчихээчээ гэж зөвлөөд байна.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

4.Уур уцаараа хая
За уур уцаар шал хэрэггүй гэдгийг бид бүгд мэдэж байгаам чинь тайлбарлаад яах юм бэ, тиймээ?
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

5.Харамсахаа боль
Болоод өнгөрсөн юманд харамсаад яахын? Өнгөрсөн юмыг өнгөрсөнд нь үлдээе.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

6.Түгшүүр зовнилоос сал
Ирээдүйд болох юманд одоо түгшиж санаа зовж суух нь зовлонгоо давхарлан үүрэхтэй л адил юмуудаа.
Гэхдээ энэнээс салах ч тийм амархан юм биш байхаа.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

7.Бусдад нялзаахаа боль
Бурууг бусдаас хайж, бусдад нялзаагаад л суувал зовлонд эцэс төгсгөл гэж үгүй бөгөөд Таны амьдрал бусдаас хамаарсаар яваад дуусах бизээ.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

8.Гэмшлээ орхи
За тэгээд бурууг бусдад нялзаахгүй гээд өөрт хамаг бурууг чихээд, түүндээ учиргүй гэмшээд л гунихраад явбал бүүр утгагүй юм болох нь.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

9.Айдсаа гээ
Аюул бол бодит зүйл, айдас бол бидний бодлоос ургах бүтээл юм гэж ухаантнууд хэлдэг. Айлаа гээд аюул арилчих биш. Айдсаа болгоомжоор сольчуул болчих байхаа. За тэгээд айж явахад аминд өлзийтэй гээд эртнээс мунхарцан ард бид айдсаас салах ч амаргүй байхаа.
~ Нам гүмд биеэ эгцлэн суу!

10.Эцэст нь өдөрт ганц удаа элгээ хөштөл инээ гээд байгаа чинь дээрх жагсаалтыг тэртээ тэргүй мөрдөж чадахгүй үе гарч л таараа, тэр үедээ энэ заалтаа бодоод тачигнатал инээ гэсэн санаа юм.

budda.mn сайтаас